Poster

OntwikkelingsModel Hoogbegaafdheid

OntwikkelingsModel Hoogbegaafdheid

In de praktijk merken we, dat de bestaande modellen van hoogbegaafdheid te statisch zijn: als een kind zijn motivatie is kwijtgeraakt, valt-ie buiten het model. Zo ook, wanneer de prestaties niet meer op hoogbegaafd niveau zijn of wanneer het vermogen creatief om te gaan met wat er geboden wordt verloren is. Te vaak wordt er op basis van de huidige modellen van hoogbegaafdheid door leerkrachten (en/of ouders) geconcludeerd dat een kind niet hoogbegaafd kan zijn “want hij is niet creatief, hij wil juist dat ik alles voorkauw”, bijvoorbeeld.

Daarnaast missen we in de bestaande modellen het gegeven dat een hoogbegaafde ook hooggevoelig is. Om dit aspect van hoogbegaafdheid een plek te geven én om een meer dynamisch model te hebben van hoogbegaafdheid, waarin ook een hoogbegaafd kind dat niet goed in zijn vel zit, tot zijn recht komt, heeft Frietzen (oprichter VrijHoog) het OntwikkelingsModel Hoogbegaafdheid ontworpen.

Wanneer een hoogbegaafde leerling niet goed in zijn vel zit, door bijvoorbeeld misbegeleiding en niet gezien worden, verdwijnen de karakteristieke kenmerken ‘motivatie’ en ‘creativiteit’. Je houdt dan de meest intrinsieke vorm van hoogbegaafdheid over: de combinatie van hoge intelligentie en hooggevoeligheid. Ook wel samen te vatten met ‘hoge intensiteit van (be)leven’.

Dit kind heeft een omgeving nodig (school, gezin en ontwikkelingsgelijken), die beide gebieden (h)erkent, begeleidt en voedt. Dán kan het kind (weer) in contact komen met zijn motivatie en creativiteit. In het (h)erkennen, begeleiden en voeden zijn aansluiten bij de motivatie en ruimte bieden aan en prikkelen van de creativiteit vaak zinvolle ingangen.

Motivatie en creativiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Verliest het kind zijn motivatie, dan verliest het ook zijn vermogen om creatief om te gaan met dat wat op zijn pad komt. Andersom, wanneer een kind geen ruimte krijgt voor creativiteit verliest het zijn motivatie.

Op de overlap van de vier eigenschappen van hoogbegaafdheid - hoge intelligentie, hooggevoeligheid, motivatie en creativiteit - vindt de manifestatie van hoogbegaafdheid plaats. Dit kúnnen hoge academische prestaties zijn, maar even zo vaak ligt de manifestatie op een ander gebied.

Het woord motivatie heeft in de hoogbegaafdheidsmodellen zijn intrede gedaan ter vervanging van de termen ‘volharding’, ‘taakgerichtheid’ en ‘gedrevenheid’.

Hier is gekozen voor het woord motivatie, omdat er het woord ‘motief’ in zit: we zien zo veel hoogbegaafde jongeren, jong volwassenen en volwassenen, die als het ware het contact met hun levensmotief lijken te zijn kwijtgeraakt.

Leven in contact met je levensmotief vraagt om een weg naar binnen. En om de moed om dat wat binnen in je leeft weer in de buitenwereld neer te zetten. Dat proces, die innerlijke beweging is vaak mank gegaan bij hoogbegaafden, wanneer zij niet (h)erkend zijn in wie zij zijn.

Leven zonder contact met je levensmotief is een leeg bestaan. Een leegte die grenst aan depressie. En veel hoogbegaafden gaan helaas over die grens heen...

Uiteindelijk leid je op tot zelfstandigheid: dat de hoogbegaafde jong volwassene zelf zijn eigen hoogbegaafdheid herkent en erkent. dat hij voor een levenswijze kiest en relaties aangaat waarin zijn hoogbegaafdheid een gezonde plek inneemt. Dit betekent soms ook aanpassen aan de omgeving - dat kan een keuze zijn.

De poster verbeeldt de verschillende stadia van deze ontwikkeling en maakt visueel dat een hoogbegaafde altijd (h)erkenning, begeleiding en voeding nodig heeft, ongeacht hoe hij in zijn vel zit.

Voor prijzen & bestellen: ga naar onze webshop

Terug naar Materialen